نقد و بررسی فیلم ژول و جیم ۱۹۶۰ | جستجویی تراژیک

مقدمه ژول و جیم

فیلم ژول و جیم یکی از مهم ترین فیلم های موج نو فرانسه ساخته فرانسوا تروفو است. در ادامه با ویولت گیمرز در نقد و بررسی فیلم ژول و جیم همراه باشید.

جستجو

ژول و جیم اثری از پی جستجو است. در جستجو و کنکاش هر انچیزی که پایه های شخصیت هرکس را تشکیل  داده و بارها بدون شک ان هارا بیان میکند. این جستجو از بنیانی ترین احساسات انسانی یعنی عشق شروع شده و تا مناسبات هر شخصی با محیط اطرافش ، با عشق و با زمانه ادامه میابد . ۳ کشفی که همزمان و در طول یکدیگر رخ میدهند .  اوجشان زمانی است که با یکدیگر برخورد کرده و چه بسا هم مسیر میشوند. جول از ضعفی پدید امده که انسانی غریب همراهش دارد . سعی در  کتمانش دارد و به حدی است که تمام چیز هایی که او را به بنیانش مرتبط میکند پس میزند. جول و جیم انطور که اسم اثر بی می اید شخصیت های اصلی فیلم هستند اما انچنان که باید اصلی بودنشان اتفاق نمی افتد .

تمامی حرکاتشان در پی محیط و زن ها و در ادامه کاترینی است که ملکه وار بر انان سلطنت میکند. از ان  ها به مانند ابزاری استفاده میکند.تا جستجوهایش را به سرانجام برساند. جستجو هایی که انقدر به ابزورد متمایل میشوند که در سرخوشی کامل به خودکشی و رستگاری دونفره ای از عشق نافرجام می انجامد. در واقع کاترین از جنس اسطوره هایی است که از تمام امکانات دنیای خویش به هدف پیچیدگی های خویش استفاده کرده و پایان این استفاده را انقدر پوچ یافته که جز خودکشی با عشق نمی انجامد. با نقد و بررسی فیلم جیم و ژول همراه باشید.

پایانی جدا از عواطف

نکته جالب در صحنه خودکشی اخر فیلم اهمیت ندادن عامدانه به ترس یا هر احساسی از جیم است. تنها نمایی که از جیم نشان داده میشود چشمانش از ورای اینه ماشین است. که همانقدر بی اهمیت جلوه میکنند که نمای استفاده شده افراط گونه سعی در بیانش دارد. این مراسم خود کشی در عاشقانه ترین وجهش با پس زمینه ای موسیقی های فیلم های عامه پسندانه هالیوودی که هرچه بیشتر بار عاطفی این عمل را میگیرند.نیاز به بیننده ضعیف و دلواپسی دارد که بدون او این رابطه ممکن نبود و با او هم به خود کشی ختم میشد. این ابعاد عمیق روابطی است که در ژول و جیم شخصیت ها انچنان به دنبالش هستند. که به کل بار عاطفی را به فراموشی سپرده اند. از عشق بازی  هیچ احساسی ندارند جز ثمردادن رابطه شان به صورت بازتعریفی عیان از وضعیتی که در ان قرار دارند.

مکان دراماتیک

این جستجو در مکان ها نیز جریان دارد. کلبه چوبی جنگلی ژول و کاترین زیبا ترین استفاده مکان به عنوان عنصر دراماتیک در اثار تروفواست. جیم و کاترین که مصرانه در جستجویند به دنبال هم از اتاقی به اتاق دیگر روانه اند . جول مقهور و شکست خورده به بازی با حشره هایش به منزله عملی بس حقیر مشغول است .این  ملال در تک تک جملات و اعمال جول و حتی موهای به هم ریخته اش نیز واضح است. او دیگر توانی برای بازشناخت اطرافش نداشته و به کلی در جنگی که با دشمن برای حفظ خانواده اش انجام داده . اتفاقا شکست هم خورده است ، مرده ! جول و کاترین گویی جویای معنایشان در پس مکان هایند. در انتها این مکان ها نیز معنای خویش را از دست داده و کاترین ملتمسانه به عشق اصلی اش برمیگردد.

شروع

اثر از رابطه دو دوست و دو جوان در شهر شروع میشود. جول گمشده در سرزمینی جدید به دنبال بازتعریف عرف هایی است که مدت ها در سرزمینش دست و پایش را بسته بود. جیم  هم که به نگاهی فلسفی و ازادی خواهانه به مناسباتش مینگرد به کمک جول می شتابد. در این جستجو به الهه ای برخورد میکنند که مجسمه مقدسش را پیش از این ستوده اند. قدیسی که با ویژگی های مقدس تفاوتی ندارد. ملکه ای برای خدمت!ملکه اما همراه با این دو جوان گویی که از نو زنده میشود . مانند بچه ای تمام بنیان های هویتی خود و جامعه اش را زیر سوال میبرد. ابتدا از زن و مرد بودن و جنسیت شروع میکند.

با گریمی مضحک مردی به نمایندگی از جامعه را به سخره میگیرد . به اشتباهش می اندازد تا در بر انداختن اولین بنیانی که جلوی حکم رانی اش را میگیرد فائق اید. همین مسئله است که زمانی که بعد از تئاتر جول به بدگویی به زنان میپردازد و بی توجه به شخصیت های تئاتر تمام عقده هایش دا خالی میکند. کاترین را مجاب میکند دست به خودکشی نمادینی بزند تا یک بار برای همیشه این عقاید مخرب و سد کننده جستجویش را در این جمع سرکوب کند.کاترین در این عمل نمادین کلاهش را به جا میگذارد تا راه پایان دادن تراژیک به عشقش را از یاد نبرد.

محیط

حالا نوبت به محیط میرسد که تاثیرش را بر انان بگذارد . از تعادلی هر چند پوشالی خارجشان  کند. جنگ یک طرف را پیروز و سرزنده و در همان ازادی همیشگی گذاشته . طرف دیگر را جوری مقهور و شکست خورده میکند که حاصل ترس های روز های جنگ جز جمع اوری حشرات نیست . همین جنگ است که روزنه ای از مولف به مخاطب عرضه میکند. روزنه ای که مولف نتوانسته. از مانیفست دلخواهش که بسیار ضد جنگ است دل بکند . این ویژگی به خوبی متناسب با عصری است که اثر در ان خلق شده و موج نو نام دارد.

حرکات رئالیسم

حرکات ۳ نفره در این اثر از رئالیسمی پیروی میکند که رعایت جزئیات همانقدر اهمیت دارد که کاری جز در خدمت کنش انجام نمیدهد . از توضیح اضافات جلوگیری میکند. این جنس سیالیت دراماتیک که همانند رقصی در جشن ازادی است در فیلم هایی بعدی نیز همانند دسته جدا افتادگان گدار و یا رویا پردازان برتولچی اثر خودش را به زیبایی نمود داده است.این رئالیسم اما به شکل مستندواری این بار با تصاویری که جنگ و پاریس که مهد زایش تفکرات پشت اثر هستند نمایان میشود. تصاویری که در پی زمینی شدن و دادن هویتی به اثر هستند که از قصه پریان شدنش جلوگیری کند.

خانواده

خانواده و تمام عرفیاتش به کلی در اثر منحل میشوند. تمام درام های طول تاریخ که از خیانت ، دو پدری و تعدد معشوقین پدید امده و سوگواری بس عظیم در رثای انان انجام داده اند. در جول و جیم نقض میشوند. نتیجه و اثر عشق بازی های متعدد که در به حدی افراط در ان دیده میشود که وجه کمیک به خود میگیرد. نه تنها خانواده را از بین نبرده بلکه خوشی را نیز بیش از پیش در انان نمایان میسازد.

این تفاوت به زیبایی در اولین نمایی که داخل خونه میبینیم و نماهایی که در ادامه از زندگی ۴ نفره این خانواده نشان داده میشود قابل مشاهده است. در ابتدا انقدر ساکتند و حرفی برای زدن ندارند که به کنایه میگویند فرشته ای از این سکوت جان فزا رد شد. و این سکوت به نحوی میشکند که در سکانسی هر ۴ نفر دیوانه وار میخندند و شکلک برای یکدیگر در می اورند.

دنباله روی

جول و جیم در دراستای همین دیدگاه بنیان براندازانه میتوانند دنباله روی به حق و خلف ۴۰۰ ضربه ای باشند. که به کل تربیت کودکان را در جامعه سنتی بعد از جنگ زیرسوال برد. اگر تروفو در ۴۰۰ ضربه به دنبال واکاوی از گذشته اش در مسیری دراماتیک و کوبنده است در جول و جیم حال را میابد. این یافتن همان نمای ابزورد و پوچی است که جوامع جنگ زده ان دوران را سخت تکان  داده. و در خود غرق کرده است.

ادبیات

مبادله با ادبیات جز جدانشدنی اثار تروفوست. کنش ها در بستری شکل میگیرد که اوجشان از تبادل کتاب یا در سالن سینما جرقه زده است. دیدگاهی که در فارنهایت ۴۵۱ به اوج خود رسیده . تمام مبارزات در راستای حفظ ادبیات به منزله عنصری روح بخش و هویت زا است. اولین عشق بازی خیانت وار کاترین در پی مبادله هر چند صوری کتاب فاوست رخ داده.و اخرین کنششان نیز بعد از ملاقات تصادفی در سینما صورت میپذیرد.

نظر شما دوستان ویولت گیمرزی در مورد نقد و بررسی فیلم جیم و ژول چیست؟ آیا نقدی بر فیلم جیم و ژول دارید؟ خوشحال میشویم اگر نظراتتان را برای ما و دیگر دوستان ویولت گیمرز به اشتراک بگذارید.