نقد فیلم نشانی از شر | نوآر به سبک نابغه سینما

نشانی از شر فیلمی پر از خلاقیت و یک نوآر خاص است. داستان به ظاهر ساده ای را روایت میکند. اما در اصل ما را با پیچیدگی ها و عمق شخصیت یک انسان آشنا میکند. در حقیقت نشانی از شر بهترین فیلم برای ورود به دنیای سینمایی خاص اورسن ولز است. با نقد فیلم نشانی از شر با ویولت گیمرز همراه باشید.

اوپنینگ: نابغه وارد می شود!

بگذارید نقد فیلم نشانی از شر را از ابتدا و از اوپنینگ با شکوه فیلم شروع کنیم. کلوز آپ بمب، جاسازی بمب، دالی – رول (نام یک حرکت تکنیکی دوربین) و بوم!
ولز در همان چند دقیقه نخست به ما نشان میدهد که باید منتظر چه ماند. در فیلم های اورسن ولز باید منتظر هر چیزی ماند چون ولز هیچوقت نمیخواهد که یک داستان ساده را پیش ببرد. هیچگاه هم در فیلم های ولز امیدوار نباشید! به شما قول میدهم که ولز یکی از بدبین ترین کارگردان های تاریخ سینماست!

تکنیک اسکیپ فریمینگ که ولز در اوپنینگ، آن را انجام داده است به او کمک میکند که زوم کردن را سریع تر کند. بهترین کار برای نشان دادن زوم و کلوز آپ است. همین تکنیک است که این اوپنینگ را تبدیل به یکی از بهترین های تاریخ سینما میکند.

تقابل خیر و شر؟

نشانی از شر تقابل خیر و شر نیست. تقابل یک پلیس کار درست با یک پلیس فاسد هم نیست. اصلا در نشانی از شر، خیری وجود ندارد که تقابل خیر و شر باشد. در نشانی از شر فقط شر، فساد، خیانت و سقوط وجود دارد. نه کوئینلن آدم خوبی ست و نه وارگاس.
حالا چرا نه وارگاس آدم خوبی نیست و نه کوئینلن؟

کوئینلن که واضح است چرا، کارآگاهی بزرگ اما از روی حس همه را متهم میکرد. اما سوال اصلی بر روی وارگاس است که او چرا؟ وارگاس هم به بدی کوئینلن است. در ابتدای فیلم از هر لحاظ یک پلیس درستکار و بی نقص است. اما در طول فیلم او آنقدر عوض میشود که دیگر حتی به او پلیس هم نمیتوان گفت! از به هم ریختن بار گرندی بگیرید تا خیانت کردن به قانون برای گیر انداختن کوئینلن. حالا اینجا سوالی به وجود می آید که کدام بالاتر است: قانون یا پلیس؟

جواب ها در خود فیلم است!

فیلم اساسا راجع به افول و سقوط کوئینلن از دید وارگاس است. پیچیده ترین و جذاب ترین شخصیت فیلم که هم خوب است و هم بد. اما خب این اورسن ولزه و قطعا جنبه های بد بیشتر از جنبه های خوب یک شخصیته! کوئینلن از ابتدا قوی نشان داده میشود و دوربین همیشه او را از نماهای رو به بالا نشان داده میشود که باشکوه تر به نظر برسد. یک چیزی که در نشانی از شر خیلی جالب است، نمای پشت شخصیت هاست. یعنی جواب اتفاقی که بعد ها قرار است بیفتد را ولز در همان نما به مخاطب نشان میدهد.

اما این بستگی به میزان دقت مخاطب دارد. مثلا در سکانسی که کوئینلن گرندی را میکشد فقط کافیست که یک نگاهی به روی در بیندازید که نوشته است: صبر کن، چیزی جا نگذاشته ای؟ و خب جوابش را هم که میدانید. کوئینلن عصایش را جا گذاشته که باعث دردسرش میشود!

تدوین نشانی از شر

درباره تدوین فیلم فقط باید به همین بسنده کرد که این اورسن ولز است و کارش را بلد است! از خلاقیت هایش که بگذریم از کات زدن بین دو رخداد متفاوت در نشانی از شر نمیشود گذشت. اینکار ولز همان جمله آندره بازن (منتقد و نظریه پرداز سینما) را کامل میکند. بازن میگفت: “کارگردان باید کاری کند که مخاطب دنبال جواب بگردد و کنجکاو باقی بماند، نه اینکه کارگردان او را هدایت کند”. ولز هم دقیقا همین کار را میکند. چه در فیلمی مثل محاکمه و چه در نشانی از شر.

میزانسن ولز

ولز همیشه عاشق لانگ تیک و لانگ شات بوده و بارها هم در فیلم هایش این را نشان داده است. باید بگویم که نشانی از شر پر است از لانگ شات! دوربین سیال ولز و عمق میدان او که در همه فیلم های او قابل مشاهده است. با حرکت یک بازیگر میزانسن فیلم به کلی عوض میشود و با این کار دیگر نیازی به تدوین نیست. ولز باز هم همین کار را در نشانی از شر تکرار میکند. بارها و بارها و به قول خودش: میزانسن من بی ثباتی، تزلزل و آمیزه ی حرکت و هیجانی ست که دنیای ما را می سازد.

کوئینلن قربانی شد؟

بگذارید باز هم به کوئینلن بپردازیم، در آخر به او خیانت میشود، توسط چه کسی؟ بهترین دوستش که یکبار برایش گلوله خورد و او را نجات داد! همین پیچیدگی هاست که نشانی از شر را جذاب میکند. بیشتر به عمق ویژگی های یک انسان میپردازد که هرکسی میتواند تغییر کند! هرچند که در آخر متوجه میشوند که حق با کوئینلن بوده اما کسی نمیتواند این را انکار کند که او یک پلیس فاسد بود.

استفاده از سایه ها در نشانی از شر واقعا فوق العاده ست. مشابه همچین تکنیکی را در فیلم مرد سوم کارول رید دیده بودیم. استفاده از سایه ها در نشانی از شر هم مشابه مرد سوم به فضای تاریک و سیاه فیلم کمک بسیاری میکند.

و اما آخر باید بگویم که نشانی از شر یک “شاهکار” واقعی ست که در همه چیز درخشان است. چه در فیلمبرداری، چه در تدوین و کارگردانی و شخصیت پردازی. بدی و فساد و خیانت در فیلم حرف اول را میزند. شخصیت هایی که همه شان نشانی از شر درونشان دیده میشود.

همراهان همیشگی ویولت گیمرز میتوانید نظر خود را در رابطه با نقد فیلم نشانی از شر با ما در میان بگذارید.